Naar aanleiding van de 100e verjaardag
van het overlijden van Arthur Merghelynck, worden in 2008 allerlei activiteiten
georganiseerd in Beauvoorde en Ieper. Zo werd in juli de tentoonstelling 'Arthur
Merghelynck, passies van een edelman' geopend.
Tijdens het weekend
van 19 tot 21 september 2008 vonden in Beauvoorde theaterwandelingen plaats. Westhoek.be
was erbij op vrijdagavond 19 september. Hieronder een uitgebreid fotoverslag.
De restauratiewerken
Arthur Merghelynck (1853-1908) botst veeleer toevallig op het Kasteel Beauvoorde.
In 1874 maakt hij met zijn vriend Désiré Böhm een koetstocht
in Veurne-Ambacht. Als hij de kerk van Wulveringem buitenkomt, valt zijn oog op
het kasteel. Het gebouw was op dat moment in erg vervallen staat. Toch verovert
het kasteel het hart van de leperling. In 1875 tekent Merghelynck de koopakte.
Op 3 april 1876 start hij de restauratiewerken. Die zullen meer dan vijfentwintig
jaar in beslag nemen! Merghelynck engageert de stadsarchitecten van Veurne en
leper. Voor de interieurwerken laat hij zich bijstaan door de kunstenaar-restaurateur
Böhm. De uitvoering van het meeste schrijnwerk gebeurt door de plaatselijke
timmerman Petrus Ryssen. In 1902 worden de werken afgerond met de bouw van een
neogotische kapel.
Regisseur Claude De Beuckelaere (links onder) houdt een oogje in het zeil.
De frezedieven
De
boomgaard van het kasteel is bijna een hectare groot. In de tijd van Merghelynck
was het domein omgeven door een haagstructuur. De percelen waren beplant met fruitbomen.
Er was plaats voor een tabaksveldje, een aardbeienperk en ander klein fruit. De
kasteelheer lustte ook perziken en meloenen. Als de klok op de binnenkoer klepte,
dan wist de tuinman dat hij een eetpauze mocht nemen. Jonge snaken hadden al gauw
door dat de boomgaard er op die momenten onbewaakt bij lag. Door een opening in
de haag trokken ze op 'verkenning' door boomgaard en moestuin.
En dan mochten we het
mooie kasteel binnen.
Les in etiquette
In
1895 trouwt Arthur Merghelynck met Julienne Flyps. Ze is een meisje van eenvoudige
afkomst. Haar ouders zijn kleine boeren in Langemark. Julienne serveert in het
leperse etablissement Het Gouden Hoofd. Arthur neemt er geregeld zijn aperitiefje
en zo leert hij haar kennen. Jullenne is dertien jaar jonger dan de kasteelheer.
In Wulveringem gaat de trouwpartij gepaard met een groots feest in het dorp. Het
feit dat de edelman zich 'verlaagt' tot een gewoon burgermeisje wordt hem door
de noblesse niet in dank afgenomen. Het leidt ook tot een breuk met de familie.
Arthur Mergehlynck zorgt er intussen wel voor dat zijn echtgenote wat onderricht
krijgt in de adelijke omgangsvormen. Een onderwijzeres uit Poperinge komt als
gouvernante op het kasteel wonen.
En dan maken we kennis
met de edelman.
De comméren
Arthur Merghelynck krijgt dus heel wat
kritiek over zich heen. Hij gaat natuurlijk ook over de tong bij het gewone volk.
De kasteelheer trekt zich daar eigenlijk niet zoveel van aan. Integendeel, vaak
voedt hij zelf de polemiek en schrijft hij gepeperde brieven naar de krantl De
inwoners van Wulveringem staan wel achter hun burgervader. Merghelynck is negentien
jaar lang burgemeester. Hij wordt telkens verkozen met een sterk overwicht aan
voorkeurstemmen. Ook mevrouw Flyps wordt gewaardeerd. De echte appreciatie komt
er na de dood van Merghelynck. Julienne groeit uit tot milde weldoenster van het
dorp. Wie zijn communie doet, krijgt van haar een cent en een koek. Mevrouw Merghelynck
blijft tot haar dood in 1941 op het kasteel wonen.
De kwakzalver
Als
lokale edelman-eigenaar neemt Merghelynck verschillende openbare mandaten op.
Hij wordt lid van de kerkraad, majoor van de lokale Burgerwacht en lid van het
Armbestuur, de voorloper van het OCMW. Als burgemeester moet hij afstand doen
van die mandaten, maar hij blijft in de besturen wel zijn zegje hebben. Echte
inspanningen ten behoeve van de gezondheidszorg staan niet vermeld achter zijn
naam. De burgervader ijvert voor een kwaliteitsvol onderwijs en hij zet zich ook
in voor de aanleg van een buurtspoorweg in Wulveringem (iets waar hij overigens
niet in slaagde). In zijn testament laat de kasteelheer wel bezittingen na aan
de Kerkfabriek en aan het Armbestuur. Laatst genoemde krijgt twee hectare grond.
De jaarlijkse herdenkingsmis moest gepaard gaan met een uitdeling van broden aan
de armen, aldus zijn testament.
"Neem jij maar een
pilletje en je zult snel genezen zijn", aldus de kwakzalver.
Het bineren
Vinkem behoorde niet tot Merghelyncks bevoegdheid als burgemeester.
Hij hield de buurgemeente wel goed in de gaten. Pastoor Fol was rond 1900 dorpsherder
van Vinkem. Hij wou op de feestdagen slechts één mis opdragen. Bineren,
het opdragen van twee missen, vond hij niet nodig. Dat was buiten Merghelynck
gerekend. Die nam contact op met bisschop Waffelaert om de kwestie aan te kaarten.
Daarop gaf de bisschop Merghelynck gelijk en pastoor Fol kreeg de opdracht om
wel te bineren.
Ook de koster heeft
een drankje gehad.
Het borstbeeld
In 1901 maakt Lucien Kestelijn een borstbeeld van Arthur Merghelynck, wellicht
in opdracht van de kasteelheer. In zijn testament schrijft Merghelynck dat hij
verlangt dat verschillende exemplaren in gips gegoten worden. Hij voegt er nog
aan toe dat het zou getuigen van dankbaarheid als er een wit marmeren borstbeeld
zou gemaakt worden. Die laatste wens is nooit uitgevoerd.
Annemie Morisse
(links), coördinator van het kasteel van Beauvoorde, neemt ook enkele foto's,
terwijl de afmetingen van deze jongeman nauwkeurig worden genoteerd.
Maar ze hadden
zich vergist.
Het ontslag
Op 11 september 1903 dient Arthur Merghelynck
zijn ontslag in als burgemeester. De reden die hij in zijn ontslagbrief aanhaalt,
is de "slechte gesteldheid" van zijn ogen, waardoor hij moet rusten.
Daarnaast is er het onbegrip van de "heeren van Veurne, die in alles, en
voor alles, als leuze hebben: te Veurne, voor Veurne en door Veurne... ".
Merghelynck werd in 1904 opgevolgd door Pieter Huyghe.
In de voormalige
kerk van Vinkem beëindigen we onze tocht.
De burgemeester
ging er tot slot aan het dansen.
Dank Arthur Mergelynck
!
Ook jouw informatie is hier welkom, zolang het
maar betrekking heeft op (een aspect van) de Westhoek.
Foto's
en teksten die niet voldoen aan deze voorwaarden zullen systematisch geweigerd
worden.
